Ìîíãîë îðíû ãàçðûí ãàäàðãûí åðºíõèé òºëºâ

Ìîíãîë óëñûí íóòãèéí ãàäàðãóóãèéí áàéäàëä îëîí õýëáýð õýâ øèíæ õîñëîõ áîëîâ÷ íèéòäýý óóëàðõàã øèíæòýé þì. Íóòãèéí èõýíõè õýñãèéã äóíäàæ ºíäºð óóë ýçëýõ áà á¿õ íóòãèéí 2/3 íü 1000ì-ýýñ äýýø ºðãºãäñºí áàéäàã. Ìîíãîë óëñûí ãàçðûí ãàäàðãà íü øàòàëæ äýíæèëñýí áàéäàëòàé áàéäàã.
 óóëñ
 öàâ òîëãîäëîã ãçàð
 ýëýãäýë ºíäºðëºã òàë
Õàðüöàõ ºíäºð íü 200ì-ýýñ äýýø áîë óë, 200ì-ýýñ äîîø áîë öàâ òîëãîä, ã¿âýý ãýñýí íýð òîìú¸îíä îðíî. 1500ì-ýýñ äýýø õàðüöàõ ºíäºðòýé óóëíóóäûí íèéëáýðèéã óóëñ ãýíý.

Ìîíãîë îðíû óóë íóðóóä òîäîðõîé ÷èãëýëòýé òîãòñîí áàéäãààðàà îíöëîã þì. Áàðóóí ç¿ãò óóë íóðóóä áàðóóí õîéíîîñ ç¿¿í óðàãøàà ÷èãëýëòýé, ç¿¿í õàãàñò áîë áàðóóí óðäààñ ç¿¿í õîéøîî ñóíàæ òîãòñîí áàéäàã.

Ìîíãîëûí ºìíºä õýñãýð õèëä îéðîëöîî öºë, ãîâèéí çóðâàñ íóòàã áèé áºãººä áàðóí òàëäàà àðàé ºðãºí 200êì, ç¿¿í òàëäàà íàðèéññààð Õóðõûí óëñûí õàâüä 4-50êì-ýñ ¿ë õýòýðíý.

Ãîâèóäàä æèæèã íóóð áóþó øàâàðò òîéðîì áèé áîëæ òàë á¿ðýñ íü õóóðàé ñàéðóóä îðæ èðñýí áàéäàã.
Ìîíãîë îðíû õîòãîð ã¿äãýðèéí áàéäàë óë ç¿éí òîãòîëöîîíû òàëààñàà èéì áîëîâ÷ îð÷èí ¿åèéí ôèçèê ãàçàðç¿éí ¿éë ÿâö ò¿¿íèé õîòãîð ã¿äãýðèéí òºðõèéã ÿìàð íýã õýìæýýãýýð õóâèðãàæ áàéíà.

Ìàíàé îðíû íóòãèéí ãàäàðãàä íºëºº ¿ç¿¿ëýã÷ ò¿ãýýìýë ¿éë ÿâö áîë óñíû èäýæ ýâäëýõ àæèëëàãàà þì. Ýíý ¿éë ÿâö ãîë ìºðäèéí øèã¿¿ ñ¿ëæýýòýé òóñ îðíû õéîò õàãàñò òºäèéã¿é ãîâü òàë íóòàãò ÷ ãýñýí íèëýýä ÿâàãääàã.

Îð÷èí ¿åèéí óñíû èäýæ ýëýãä¿¿ëýõ ¿éë àæèëëàãàà øèíý ãóó æàëãà ¿¿ñãýõ íü óóëñûí îé ìîäã¿é ýãö ýíãýð õàæóóä öººíã¿é òîõèîëäîíî. Ãîâüä ò¿ð çóóðûí ¿åðèéí óðñãàë áàãà õýìæýýòýé ÷ ñàéð ¿¿ñãýæ ñ¿ëæýýã íÿãòðóóëñààð áàéíà. Õîòãîð ã¿äãýðèéí õýëáýð õºãæèëä ºãºðøèëèéí ¿éë ÿâö ìýäýãäýõ¿éö íºëºº ¿ç¿¿ëæ áàéíà.

Ìîíãîë îðîí íèéòäýý õóóðàé óóð àìüñãàëòàé ó÷èð ôèçèê ºãºðøèë çîíõèëæ ãàäàðãàä èë ãàðñàí ÷óëóóëàã ºãºðøèí áóòàð÷ ñýâñãýð õóðäàñ áèé áîëîõäîî áàéðàíäàà õóðèìòëàãäàí ýëëþâè ¿¿ñãýõ ýñâýë õ¿íäèéí õ¿÷íèé íºëººãººð óóëñûí õàæóóã äàãàí óðñàæ äåëþâèéí õóðäàñ ¿¿ñãýæ áàéíà.
Óëèðëààð õºëäºõ óë õºðñíèé çóçààí óóëàðõàã õéîò õýñýãò 3-5ì, ãîâü õýñýãò 1-3ì áàéíà. Õºëäºëò ÿâàãäàõ õóãàöàà òóñ îðíû õîéò õàãñò 190 õîíîã, õýðèéí á¿ñýä 180 õîíîã, ãîâüä 160 õîíîã áàéäàã.

Ìîíãîë îðíû ãàäàðãóóãèéí õîòãîð ã¿äãýðò ãàçàð õºäëºëò áàãàã¿é íºëºº ¿ç¿¿ëíý.

Ǻâõºí ñ¿¿ëèéí ¿åèéí 1957 îíû 12-ð ñàðä áîëñîí ãàçàð õºäëºëò Ãîâü Àëòàéí Áàÿí öàãààí óóëàñ Áàãà áîãä, Àðö Áîãä õ¿ðñýí àñàð èõ õýìæýýíèé ãàçðûã õàìàð÷ 11 áàëëûí ýð÷ õ¿÷òýé ÿâàãäñàí áèëýý. Ýíý ãàçàð õºäëºëòººð äóðäñàí óóëñûí àð ºâðººð 200-350êì õî¸ð òîì àí öàâ ¿¿ññýí.